Prawo bankowe przewiduje możliwość złożenia przez właściciela rachunku dyspozycji, na podstawie której wskazana przez niego osoba lub osoby mogą pobrać określone przez niego kwoty z rachunku. Wysokość wypłat ograniczona jest przez ustanowiony przepisami prawa limit.

Przy spełnieniu kilku warunków właściciel konta może przekazać z niego pewną kwotę do dyspozycji wskazanych przez niego osób.

Rzecz dotyczy rachunków oszczędnościowych, oszczędnościowo-rozliczeniowych, rachunków terminowej lokaty. Posiadacz rachunku składa pisemną dyspozycję, w której określa, że w razie jego śmierci, konkretna osoba będzie mogła pobrać określoną kwotę. Pieniądze te nie wchodzą do spadku po właścicielu rachunku, a ich wypłacenie nie sprawia, że osoba je pobierająca automatycznie staje się spadkobiercą lub zapisobiercą.

W ramach dyspozycji wkładem na wypadek śmierci właściciel rachunku bankowego ma pewną swobodę odnośnie kwoty, którą może zadysponować, ogranicza ją jednak narzucony prawem limit – dopuszczane jest przekazanie tą drogą kwoty wynoszącej maksymalnie 20-krotność przeciętnego wynagrodzenia za miesiąc pracy przysługującego pracownikowi w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku. Wysokość tego wynagrodzenia ogłasza Prezes GUS. Na potrzeby tego rodzaju dyspozycji brana jest pod uwagę wysokość wynagrodzenia ogłaszana za miesiąc poprzedzający zgon posiadacza konta.

Na przykład w razie śmierci posiadacza rachunku, która nastąpiła w styczniu bieżącego roku uwzględnia się wysokość wspomnianego wynagrodzenia ogłoszoną w grudniu 2016 roku, czyli 4635,02 zł. Jej dwudziestokrotność to 92700,40 zł. Właściciel rachunku w ramach tej kwoty może swobodnie dysponować pieniędzmi między wskazanymi przez siebie osobami. W sytuacji, jeśliby rozdysponowane kwoty przekroczyły wskazany limit, różnica powinna zostać zwrócona spadkobiercom posiadacza rachunku.

Suma kwot wypłacona z tytułu dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nie wlicza się do spadku po posiadaczu konta. Równocześnie jej pobranie nie sprawia automatycznie, że osoba ją pobierająca staje się zapisobiercą lub spadkobiercą.

Istnieją pewne obwarowania odnośnie wyboru osób, które mogą wypłacić pieniądze z rachunku po śmierci jego posiadacza. Prawo bankowe zezwala, aby były to wyłącznie osoby najbliżej spokrewnione: wstępni, zstępni, rodzeństwo, bądź małżonek (art. 56, ust. 1). Niedopuszczalne jest złożenie dyspozycji w stosunku do osoby, z którą się żyje w związku partnerskim, albo dalej spokrewnionej.

Podstawa prawna:

Prawo bankowe (Dz. U. 2016, poz. 1988)

Źródło: Gazeta Podatkowa Nr 19 (1373) / 2017