Zasady ogólne

Ustawa określa zasady ewidencji podatników, płatników podatków, płatników składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne zwanych „płatnikami składek ubezpieczeniowych”, zasady i tryb nadawania numeru identyfikacji podatkowej, zwanej „NIP” oradz zasady posługiwania się identyfikatorem podatkowym.

Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej

W okresie od 1 września 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. podatnicy będący osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzący działalności gospodarczej lub niebędący zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, otrzymują NIP zgodnie z art. 8a ustawy o NIP.
W okresie od 1 września 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. nie można żądać numeru identyfikacji podatkowej od osób fizycznych objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, jeżeli obowiązek jego przedstawienia nie wynika z przepisu prawa.
Od 1 stycznia 2012 r. podatnicy będący osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzącymi działalności gospodarczej lub niebędącymi zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług nie mają obowiązku składania zgłoszeń identyfikacyjnych.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

Do zgłoszeń identyfikacyjnych oraz zgłoszeń aktualizacyjnych podatników będących osobami fizycznymi wykonującymi działalność gospodarczą stosuje się formularz wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.). Nowy formularz CEIDG-1 wniosek do rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych, zastąpił formularza EDG-1. Wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego.
W przypadku zmian danych określonych w art. 9 ust. 1 podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są dokonać zgłoszenia aktualizacyjnego w celu uzupełnienia danych, w szczególności wykazu rachunków bankowych.
Obowiązek dokonania zgłoszenia aktualizacyjnego przez podatników, o których mowa
w art. 6 ust. 1, występuje również w przypadku, gdy podatnikom tym, w wyniku utraty prawa do zwolnienia od podatku od towarów i usług lub rezygnacji z tego prawa, zmieniła się właściwość naczelnika urzędu skarbowego.
Obowiązek aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego podatnicy muszą zgłosić nie później niż w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych.

Nadanie NIP

Od 1 września 2011 r. nadanie NIP następuje przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników ( CRP KEP). Uruchomienie CRP KEP umożliwiło zmianę trybu nadawania NIP. Dotychczas wydawane decyzje o nadaniu NIP (NIP-4), wydawane w wyniku postępowania prowadzonego na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, zostały zastąpione potwierdzeniami nadania NIP.
Od 1 września 2011 r. nadanie NIP następuje przy użyciu, zwanego dalej „CRP KEP” po dokonaniu zgłoszenia identyfikacyjnego w przypadku:
– osób fizycznych rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej – pierwszego dnia roboczego po złożeniu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego,
– pozostałych podmiotów – 3 dni po złożeniu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego.
Potwierdzenie nadania NIP jest wydawane niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego.
W przypadku osób fizycznych rozpoczynających działalność gospodarczą potwierdzenie nadania NIP wydaje się nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu do naczelnika urzędu skarbowego poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego.

Decyzja o odmowie nadania NIP

Na podstawie art. 8c naczelnik urzędu skarbowego wydaje decyzję o odmowie nadania NIP w przypadku:
1) braku możliwości potwierdzenia tożsamości lub istnienia podmiotu,
2) stwierdzenia, że zgłoszenie identyfikacyjne nie spełnia wymogów określonych dla tego zgłoszenia,
3) gdy podmiotowi został nadany NIP,
4) wystąpienia o nadanie NIP przez podatników, którzy nieprowadzą działalności gospodarczej lub niebędącymi zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 2a)

Unieważnienie NIP

Naczelnik urzędu skarbowego unieważnia z urzędu, w drodze decyzji, NIP nadany podmiotowi, w przypadku:
1) wielokrotnego nadania NIP, biorąc pod uwagę interes prawny i gospodarczy podmiotu,
2) nadania NIP na podstawie fałszywych lub fikcyjnych danych.
Nie można posługiwać się unieważnionym NIP, a unieważniony NIP nie może zostać ponownie nadany.

W zakresie nieuregulowanym w art. 8b i art. 8c do postępowań w sprawie odmowy nadania NIP i unieważnienia z urzędu nadanego NIP stosuje się odpowiednio przepisy działu IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.).

Z dniem 1 stycznia 2012 r. znosi się numer identyfikacji podatkowej nadany osobom fizycznym objętym rejestrem PESEL

Od dnia 1 stycznia 2012 r. podatnicy będący osobami fizycznymi objęci rejestrem PESEL nieprowadzący działalności gospodarczej lub niebędący zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, zmianę adresu miejsca zamieszkania, mogą dokonać przez podanie aktualnego adresu w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym.

Podatnicy mogą również dokonać aktualizacji adresu miejsca zamieszkania według wzoru określonego na podstawie art. 5 ust. 5. Powyższe oznacza, iż organ podatkowy dokona aktualizacji ww. adresu z takiego dokumentu.

W związku z wprowadzoną w art. 3 definicją identyfikatora podatkowego oraz wskazania, iż w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub nie są zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL, ww. osoby fizyczne są zobowiązane dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego tylko w przypadku dokonywania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym.

Druki formularzy, których wzory określone zostały na podstawie odrębnych przepisów, mogą być stosowane w stosunku do osób fizycznych objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług do wyczerpania nakładów, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2012 r. Formularze powyższe będą uznawane za prawidłowe, bez podania przez taką osobę numeru identyfikacji podatkowej (art. 74 ustawy).

Akty prawne