W momencie zawarcia związku małżeńskiego między małżonkami powstaje wspólność majątkowa, która obejmuje przedmioty nabyte podczas jej trwania przez małżonków razem, jak i osobno. W razie posiadania długu alimentacyjnego przez jednego z małżonków, na jego poczet mogą zostać zajęte przedmioty wchodzące w skład wspólnego majątku.

Kobieta zamierzająca wstąpić w związek małżeński, a której narzeczony posiadał dług alimentacyjny w wysokości 12 tysięcy złotych, była zaniepokojona, czy po ślubie z posiadanego przez nią majątku nie będą ściągane należności na jego poczet. Narzeczony nie posiadał żadnego majątku, podczas, gdy ona była właścicielem samochodu i dużego mieszkania. Miała też oszczędności.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964, nr 9, poz. 59 ze zmianami) zakłada w art. 31, par.1, że wraz z zawarciem związku małżeńskiego między małżonkami powstaje wspólność majątkowa (ustawowa). Objęte są przez nią przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje, lub jednego z małżonków. Do majątku wspólnego nie zalicza się majątku osobistego małżonków.

Majątek osobisty obejmuje zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przedmioty majątkowe, które:

• zostały nabyte, zanim powstała wspólność majątkowa
• nabyte drogą dziedziczenia, przez zapis, bądź darowiznę, o ile darczyńca, albo spadkodawca nie zadecydował inaczej
• wynikają ze wspólności łącznej, a podlegającej osobnym przepisom
• służą zaspokojeniu potrzeb tylko jednego z małżonków
• zostały uzyskane w związku z odszkodowaniem za uszkodzenie ciała, albo wywołanie rozstroju zdrowia, bądź z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (nie jest tu uwzględniana renta należąca się poszkodowanemu małżonkowi ze względu na całkowitą, czy częściową utratę zdolności do pracy zarobkowej, lub ze względu na zmniejszenie się jego widoków powodzenia na przyszłość)
• uzyskane jako nagroda za osobiste osiągnięcia jednego ze współmałżonków
• nabyte w zamian za składniki osobistego majątku, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Ponadto:

• niezbywalne prawa przysługujące wyłącznie jednej osobie
• wierzytelności w związku z wynagrodzeniem za pracę, lub inną działalnością zarobkową jednego ze współmałżonków
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej i inne prawa przysługujące twórcy

Przedmioty majątkowe nabyte zanim powstanie wspólność majątkowa (ustawowa) należą do majątku osobistego. Wspólność majątkowa powstaje dopiero w momencie zawarcia związku małżeńskiego.

Majątek wspólny tworzą natomiast:

• otrzymane wynagrodzenie za pracę oraz dochody pochodzące z innej działalności zarobkowej poszczególnych małżonków
• składniki zgromadzone na subkoncie (lokowane zgodnie z art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – Dz. U. 2009, nr 205, poz. 1585 ze zmianami)
• dochody pozyskane z majątku wspólnego i osobistego współmałżonków

W związku z powyższym za majątek osobisty w wymienionym przypadku należy uznać auto, mieszkanie i zgromadzone oszczędności. Przez wzgląd na sytuację finansową, w jakiej znajduje się narzeczony, zalecane byłoby podpisanie intercyzy (małżeńskiej umowy majątkowej) przed zawarciem małżeństwa. Zawiera się ją w postaci aktu notarialnego. Z czasem można ją modyfikować poprzez ograniczenie, lub rozszerzenie, bądź ustanowić rozdzielność majątkową, albo rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Istotne poza tym jest, aby o sporządzeniu takiej umowy powiadomić osoby zainteresowane. Mówi o tym art. 47¹ Krio – w tym przypadku matkę nieślubnego dziecka narzeczonego. Powiadomienie powinno mieć formę pisemną, a wysłane za potwierdzeniem odbioru. Dzięki temu majątek przyszłej żony zostanie zabezpieczony przed egzekucją długu alimentacyjnego, także po ustanowieniu wspólności majątkowej.