Do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć niektóre kary umowne, o ile spółka, którą ukarano, dochowa zasad należytej staranności, a karę umowną nałożono w okolicznościach niezależnych od działań spółki.

Izba Skarbowa w Poznaniu rozpatrywała sprawę konsorcjum zawiązanego przez wnoszącą o indywidualną interpretację spółkę X i jeszcze 3 inne spółki. Konsorcjum powstało, aby zwiększyć szanse spółek na wygranie przetargu dotyczącego robót budowlanych zlecanych przez należącą do miasta spółkę Y. Przetarg rzeczywiście wygrało konsorcjum. Między miejską spółką, a konsorcjum został zawarty kontrakt przewidujący kary umowne za m.in. nieterminowe otrzymanie przez wykonawcę dokumentów poświadczających, iż prace budowlane zostały ukończone w terminie(tak zwane świadectwa przejęcia). Umowa przewidywała, iż wszystkie spółki tworzące konsorcjum będą odpowiadać w równej mierze za zobowiązanie.

Spółka X składająca wniosek o interpretacje wywiązała się z umowy i wykonała o czasie wszelkie zawarte w kontrakcie prace. Pozostałe firmy tworzące konsorcjum tego jednak nie zrobiły: jedna z nich jest w upadłości układowej, druga została przejęta przez trzecią, która z kolei jest w upadłości i trwa likwidacja jej majątku. Zgodnie jednak z treścią umowy zakładającą solidarną odpowiedzialność, spółka X zobowiązana była zapłacić karę za rozminięcie się z terminem.

Dyrektor poznańskiej Izby skarbowej stwierdził, że spółka może zaliczyć wydatki związane z zapłaceniem kary umownej w koszty uzyskania przychodu. Oparł się przy tym na katalogu kar umownych i odszkodowań, które wykluczone są z kosztów podatkowych, a zawartym w art. 16, ust. 1, pkt 22 ustawy o CIT (Dz. U. 2011, nr 74, poz. 397 ze zmianami). Wymienia on kary dotyczące:

• wad dostarczanych towarów, wykonanych usług i robót
• opóźnienia w dostawie towarów wolnych od wad, bądź w usunięciu wad towarów, czy wykonywanych usług i robót

Powyższa lista nie wyszczególnia typu kary, która miała uiścić spółka X. Poza tym, to nie z jej winy termin został niedotrzymany – ona wywiązała się ze swoich obowiązków.

Kolejnym warunkiem, którego spełnienie pozwoliło na zaliczenie wydatków poniesionych w związku z karą do kosztów podatkowych jest zależność między koniecznością poniesienia wydatku, a uzyskaniem potencjalnego przychodu. Należy przez to rozumieć, że wydatek musiał zostać poniesiony, aby zachować, lub zabezpieczyć źródło przychodu, co w tym przypadku jak najbardziej miało miejsce – wynikało bowiem z warunków umowy. Istotne również, iż kara nie mogła wynikać z niestarannego i nieracjonalnego postępowania samej spółki.

Interpretacja indywidualna dyrektora poznańskiej Izby Skarbowej ze stycznia 2014 nr ILPB4/423-402/13-2/ŁM.