Osoby fizyczne prowadzące działalność indywidualnie lub w postaci spółek osobowych są zobowiązane do sporządzenia remanentu na koniec roku podatkowego. Dla tej grupy przedsiębiorców rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym (za wyjątkiem firm rozliczających się karta podatkową).

Termin 31 grudnia jako data przeprowadzenia inwentaryzacji nie jest określony definitywnie. Nie trzeba jej wykonywać akurat w tym dniu. Najistotniejsze, aby uchwycony został stan aktualny dla 31 grudnia. Można więc dokonać spisu nawet kilka dni wcześniej – byle do końca roku nie doszło do żadnych transakcji kupna, czy sprzedaży, albo po 31 grudnia pod warunkiem, że między końcem roku, a  dniem spisu nie będzie prowadzona działalność. Spis inwentaryzacyjny powinien polegać na obliczeniu faktycznego stanu. Dlatego niedopuszczalne jest wykorzystanie zgromadzonych danych na temat zasobów magazynowych. Ilość rzeczy powinna być ustalona poprzez liczenie, mierzenie, ważenie, bądź szacowanie. Te ostatnią metodę stosuje się możliwie najrzadziej – tylko w odniesieniu do towarów płynnych i sypkich przechowywanych w sposób utrudniający dokładne określenie ich ilości, a więc w elewatorach, dużych zbiornikach, w kopcach, czy na pryzmach. Ten sposób stosuje się również wobec produkcji w toku.

Remanent winien być wykonany rzetelnie i starannie, w trwałej, pisemnej formie. W jego treści niezbędne są takie informacje, jak: nazwa przedsiębiorstwa (lub imię i nazwisko właściciela firmy); data wykonania spisu; nr arkusza spisowego; dokładne dane odnośnie inwentaryzowanego towaru; jednostka miary; ilość stwierdzona podczas remanentu; cena za jednostkę miary; wartość (cena za jednostkę pomnożona przez ilość jednostek); łączna wartość spisu; wartość pomniejszenia, która wynika z korekty kosztów, jeśli pojawiła się ona w ciągu roku (i nie została wyeliminowana) z powodu braku zapłaty; klauzula „Spis zakończono na pozycji…”; podpisy osób, które wykonały inwentaryzację i właściciela (lub wspólników).

Nowością jest wartość pomniejszenia. Jest ona konieczna, ażeby nie doprowadzić do powielenia zmniejszenia kosztów, do którego po raz pierwszy doszło w ciągu roku Kiedy nie zapłacono za towar w terminie 30 dni od obowiązującego dnia zapłaty, albo 90 dni przy terminie płatności przekraczającym 60 dni) oraz drugi raz przy przeliczaniu podczas remanentu na koniec roku.

Szczególne przepisy obowiązują w przypadku kantorów wymiany walut, księgarni i antykwariatów.

Sporządzony spis inwentaryzacyjny należy przechowywać  aż do przedawnienia podatkowego zobowiązania razem z pozostałą dokumentacją przedsiębiorstwa.

Po sporządzeniu spisu w ciągu 14 dni należy wycenić posiadane towary. W ten sposób ustala się wartość łączną. Następnie spis wprowadza się do księgi stosownie do rodzaju pozycji w nim ujętych, albo jedną sumą, o ile zachowa się szczegółowe zestawienie.

Sporządzenie remanentu pozwala zamknąć kończący się i otwiera kolejny rok podatkowy. Dzięki niemu można określić wynik podatkowy (dochód, bądź strata) – reguluje to art. 24, ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991, nr 80, poz. 350).

W przypadku rozliczania się ryczałtem inwentaryzacja nie ma bezpośredniego wpływu na wysokość podatku, jednak jest istotna, gdyby przedsiębiorca zechciał zmienić formę opodatkowania.